Een vader en zoon trekken wanhopig door een desolaat landschap. Te voet doorkruisen ze de vernietigde Verenigde Staten, op zoek naar een beter leven. Ze worden geconfronteerd met de ondenkbare gruwelijkheden van de mens.
Door Martijn Douma
Wanneer Manu Larcenet (Parijs, 1969) met een nieuw stripboek komt, houdt de Europese stripwereld de adem in. De man levert al zo lang hoge kwaliteit dat de lat vanzelfsprekend hoog ligt. De verwachtingen zijn dan ook hooggespannen nu zijn nieuwe graphic novel De weg er is, een verstripping van de gelijknamige roman uit 2006 van de Amerikaan Cormac McCarthy (1933-2023).
Onheilspellend
Het verhaal begint met een grote onheilspellende, woelende, dreigende aswolk. We volgen een man en zijn zoon, die een jaar of tien zal zijn. Hun namen komen we niet te weten. Ze trekken samen door een met as bedekt landschap in de Verenigde Staten. Een grote ramp, die niet nader gespecificeerd wordt, heeft ervoor gezorgd dat veel mensen en dieren zijn overleden en het landschap grotendeels is weggevaagd. De beschaving is ingestort en ziektes zijn opgedoken. En de mens vervalt, zoals zo vaak het geval is in dergelijke post-apocalyptische situaties, tot barbarij.
Kwaad gezind
Het wordt een hachelijke tocht, per voet, want de grauwe omgeving is niet veilig. Alles en iedereen is het duo kwaad gezind. Eten is er niet. Het leven is lijden. De vader doet er alles aan om zijn zoontje in leven te houden. Hij moet ook zien zichzelf niet te verliezen in de waanzin. Het doel van de reis is de andere kant van het land, omdat het gerucht is dat het leven daar beter is.
Niet veilig
Maar het is niet veilig. Niets is veilig. Overal loert het gevaar van anderen. Mensen die tot letterlijk alles bereid zijn om te overleven. Bescherming en beschutting zijn er nauwelijks: gebouwen liggen in puin, de trieste restanten van de beschaving zijn nu opgevuld met rotzooi, ruïnes en geraamtes. De wreedheden waarmee vader en zoon te maken krijgen zijn ongekend weerzinwekkend en hartverscheurend. Het is dan ook totaal niet zeker dat ze hun doel zullen bereiken.
Twee kogels
De vader weet dat het einde nadert. Hij probeert het voor zijn zoon verborgen te houden, en hem voor te bereiden op wat komen gaat. De jongen zal enkele harde lessen moeten leren, om te kunnen overleven. Het laatste ‘redmiddel’ zou het pistool zijn dat ze met zich meedragen. Er zitten twee kogels in, en ze zijn niet voor anderen bedoeld…
Zwaar op de maag
Dit album ligt niet een béétje zwaar op de maag. Het is alsof elk vleugje positiviteit uit je lijf gezogen wordt. Dat wordt ook benadrukt door de zwaarmoedige tekeningen van Larcenet, uitgevoerd in een realistische stijl die voorzien is van een scherp oog voor detail. Zoals we in Het verslag van Brodeck ook al zagen, maar dan nóg beter uitgevoerd. Sneeuw- en regenscènes zijn prachtig. Voor de met as gevulde landschappen geldt hetzelfde. Ondanks de overweldigende duisternis in het verhaal is er veel moois om van te genieten. En alles digitaal getekend ook nog, onwerkelijk!
Kleur bekennen
Er is nauwelijks kleur te bekennen in dit boek, letterlijk en figuurlijk. De pagina’s zijn overwegend in grijstinten uitgevoerd. Toch is het album niet volledig gespeend van kleur: bij gevaar zien we ineens roodtinten. En bespeur ik iets groens wanneer er tóch sporadisch iets van hoop of liefde blijkt, of beeld ik het me in?
Broodkruimels
De tegenslagen waar vader en zoon mee geconfronteerd worden zijn gruwelijk, nietsontziend en mensonterend. Het is als lezer snakken naar een beetje licht en lucht. Het zijn de spaarzame broodkruimels van hoop die maken dat je toch doorleest. Het vinden van iets te eten. Een blik uitgewisseld tussen vader en zoon. Dat ene kleine, minieme streepje licht in totale duisternis.
Weinig woorden
Er wordt weinig gesproken ook. Veel tekst gebruiken ligt ook niet in de aard van dit verhaal. Larcenet laat zijn tekeningen spreken, als stilzwijgende getuigen van het drama dat zich voor je ogen voltrekt. Een goede keuze omdat het bijdraagt aan de beleving van het verhaal.
Toekomst
Wat de vader wel zegt is vooral bedoeld om zijn zoon bewust te maken van het leven dat hij voor zich heeft. Om hem voor te bereiden op te toekomst. En om de jongen te bewegen in de richting van de goedheid in de mens, ten opzichte van de in- en in slechte kanten die het joch al veel te veel heeft gezien. Hij treedt hard tegen hem op en toont nauwelijks compassie. Je voelt al snel aan hoe het gaat aflopen en begrijpt dan de daden van de vader. Ook al snapt het ventje het niet altijd. De band van ouder en kind komt in de hardheid van dit bestaan sterk over en hard binnen. Slik…
Manu Larcenet heeft de roman van Cormac McCarthy op sublieme wijze verstript. McCarthy won er in 2007 de Pulitzerprijs voor literatuur mee. Het zou mij niks verbazen wanneer ook Larcenet met deze graphic novel de nodige prijzen in de wacht gaat slepen.
Manu larcenet
Manu Larcenet (Parijs, 1969) brak in Frankrijk door met de semi-autobiografische strip Terug op Aarde (2007-2019), op scenario van Asterix-scenarist Jean-Yves Ferri. In Nederland gebeurde dat met De dagelijkse worsteling (2005-2008), een vierluik waarvan het eerste deel werd beloond met de Grote Prijs van Angoulême.
Daarna volgde het veelgeroemde vierdelige Blast (2010-2014), opgevolgd door het tweedelige Het verslag van Brodeck (2017), een verstripping van de gelijknamige roman van Philippe Claudel. Het Ravian en Laureline hommagealbum Het pantser van de Jakolass (2020) en drieluik Groepstherapie (2020-2023) gingen aan De weg vooraf. Overigens heeft De weg de eerste prijs al binnen: de lezeressen van het magazine Elle France hebben de graphic novel de Grand Prix de la BD 2024 toegekend.
De weg
Naar het oeuvre van Cormac McCarthy
Scenario, tekeningen en inkleuring: Manu Larcenet
Uitgeverij: Dargaud
Vertaling: Koen van Caekenberghe
Lettering: LaGrafica
160 pagina’s / hardcover / € 29,95
