Lord of the Flies is een moderne klassieker uit de Engelse literatuur. Velen hebben het boek gelezen, of een van de verfilmingen gezien. Aimée de Jongh maakte er een graphic novel van – en hoe!
Door Martijn Douma
De erven van schrijver William Golding (Cornwall, 1911-1993) staan niet bekend om het verlenen van toestemming tot het gebruik van Goldings werk. Met de nodige vasthoudendheid is het De Jongh na tien (!) jaar proberen tóch gelukt toestemming te krijgen om van Heer van de vliegen een graphic novel te mogen maken. Dat kun je al een prestatie op zich noemen, terwijl het echte werk daarna nog moest beginnen – onder toeziend oog van de familie Golding. En ga er maar eens aan staan: een droom in vervulling laten gaan door je favoriete boek zelf onder handen nemen…
Populair
Voor veel mensen zal het verhaal van Lord of the Flies niet onbekend zijn: het is nog steeds een van de populairste Engelstalige boeken, niet alleen onder middelbare scholieren, maar ook onder een heel breed lezerspubliek. Deze graphic novel verschijnt dan ook tegelijkertijd in 25 landen. Dat feit alleen al is een éclatant succes voor een Nederlandse stripauteur! Mocht je er op de een of andere manier nog geen kennis mee hebben gemaakt, dan volgt hier iets meer over de inhoud van deze dystopische roman.
Vliegtuigcrash
Een groep jongens in de leeftijd van 6 tot 12 jaar belandt na een vliegtuigcrash op een onbewoond tropisch eiland. Wat hun reisbestemming was wordt niet duidelijk. Alle volwassenen aan boord van het vliegtuig zijn omgekomen. Na de eerste schok roept dit in eerste instantie een heerlijk gevoel op bij sommigen: een wereld zonder volwassenen!
Leider
Er staan onder de oudsten twee leiders op: de vrolijke Ralph en de enigszins arrogante Jack, die als koordirigent al leider was van het jongenskoor dat de crash ook heeft overleefd. Tot ontsteltenis van Jack wordt Ralph boven hem tot leider van de groep gestrande jongens gekozen, maar hij zal ermee moeten leven.
Regels
Nieuwbakken leider Ralph bedenkt vervolgens gedragsregels voor de groep en deelt wat taken uit. Zo moeten er hutten gebouwd worden en eten verzameld. Jack wordt aangesteld als hoofd van de jagers, die feitelijk bestaan uit zijn koorleden. Daar kan dit opvliegende karakter nog wel mee leven.
Paradijselijk
Na een verkenning van de omgeving blijken de vliegtuigbreukelingen geluk te hebben gehad: het eiland is paradijselijk. Het klimaat is er heerlijk, er is fruit in overvloed, evenals zoet water. Bovendien blijken er varkens op het eiland te lopen, dus er kan ook vlees worden gegeten. Met behulp van de bril van ‘Piggy’, een intelligente jongen, wordt er een groot vuur aangestoken, in de hoop dat ze door dit signaal gered zullen worden.
Escalatie
Alles lijkt op rolletjes te lopen. Maar de jongste kinderen zijn bang, ze hebben hun angsten niet onder controle en zijn ervan overtuigd dat er monsters op het eiland zijn. Ze kunnen de situatie niet goed aan. Een van de kleintjes verdwijnt, en niemand weet wat er met hem gebeurd is.
Verval
Aan Jack blijft het intussen knagen dat Ralph de voorkeur van de meerderheid kreeg. Dat komt steeds vaker naar voren in zijn gedrag en acties. Uiteindelijk neemt hij de jongens die op zijn hand zijn met zich mee, en vormt een zelfstandige groep. Dit betekent het begin van het verval van de ‘beschaving’ die de jochies hebben opgebouwd. Maar de situatie escaleert al snel op gewelddadige wijze.
Diepgravende analyse
Nu zou ik op de inhoud van het verhaal een diepgravende analyse kunnen loslaten. Het is namelijk een ontzettend rijke roman, met thema’s als beschaving versus anarchie, kind zijn en volwassenheid, goed en slecht en emotie versus ratio. De karakters vertegenwoordigen elk een of meer van deze onderdelen van wezenlijk menselijk gedrag. Maar daar is de afgelopen decennia al meer dan genoeg over geschreven. Dus houd ik het erbij dat je dit verhaal hoe dan ook gelezen moet hebben: het is een tijdloos verhaal over wat een mens drijft, inclusief de aller rauwste kanten ervan.
Afwisseling
Aimées verstripping volgt Goldings roman getrouw. Zelfs de hoofdstukindeling is hetzelfde als in de roman. De opzet van het verhaal zorgt voor een passend leestempo. Vrijwel elke pagina heeft een andere indeling. Wisselende camerastandpunten, close-ups en spreads doen filmisch aan. Naast actiescènes is er ook rust ingebouwd: een kabbelende zee, een vulkaan in de verte, scènes zonder woorden. Het levert een fijne afwisseling qua lezen en kijken op.
Inkt op papier
En wat een heerlijke tekeningen! Uiteraard in de kenmerkende stijl van De Jongh, die toegankelijk is en lichtvoetig over kan komen, ook al is het verhaal dat niet altijd. Deze keer heeft ze met inkt op papier getekend in plaats van volledig digitaal. De inkleuring is wél met behulp van software gedaan en is dik voor elkaar.
Ongekunsteld
Er komen fraaie platen voorbij van de natuur op het eiland en de omgeving. Je zou bijna in de waan raken dat je je er zelf bevindt. Zonnige zandstranden waarop de golven aan land komen, schreeuwende zeemeeuwen bij de weidse uitgestrektheid van de zee, de verkoelende schaduw van de bossen…
Kleintjes
Het gaat om een flink aantal jongens en die zijn allemaal nauwgezet en herkenbaar verbeeld. Bij de kleinste kinderen valt op dat ze met veel oog voor detail aan het papier zijn toevertrouwd: hun bewegingen en houdingen doen onmiddellijk denken aan de ongekunstelde, vrije manier van bewegen die typerend is voor de leeftijd. Denk aan liggend op het zand met de voeten wiebelen, of het met een vol opengesperde mond op een brullen zetten. De onbevangenheid straalt ervan af, ze zijn zich niet bewust van hun eigen gedrag richting anderen.
Oudere jongens
De oudere jongens zien er ook daadwerkelijk ouder uit, met een volwassener verhouding tussen hoofd en lichaam bijvoorbeeld, en ze ogen slungeliger. Ook de meer creepy elementen van het verhaal worden niet geschuwd: er wordt overtuigend naartoe gewerkt. Niet schrikken dus!
Op naar de stripwinkel!
Voeg de schoonheid van de tekeningen aan het ijzersterke verhaal toe en je hebt een adembenemende graphic novel waar je u tegen zegt! Dit verhaal gaat je geheid raken en is, 70 jaar na dato, nog net zo actueel als toen. Aimée de Jongh heeft met twee jaar noeste arbeid haar droom verwezenlijkt, en ‘het publiek’ mag daarvan meegenieten. Dus sluit je browser maar en ga naar de stripwinkel om een exemplaar aan te schaffen!
Uitgave
De uitgave van Scratch Books is, zoals we van de sympathieke Amsterdamse uitgevers kennen, smetteloos: het is een flinke pil van 360 pagina’s geworden, op een wat grovere papiersoort die de kleuren geweldig doet uitkomen. Dus niet alleen de prachtige covertekening maakt dit een aanwinst voor je kast. En ook voor de prijs hoef je het niet te laten: met nog geen € 30 is deze graphic novel, gezien de huidige prijzen, bijna te geef!
Lord of the Flies – Heer van de vliegen
Auteur: William Golding
Adaptatie en tekeningen: Aimée de Jongh
Inkleuring: Aimée de Jongh, Daniel de la Cruz Díaz-Valdés en Kenny Rubenis
Lay-out: Aimée de Jongh, Bo-Danique Blom en Bob Bruyn
Uitgeverij: Scratch Books
360 pagina’s / hardcover / € 29,95
