‘Hij zal nooit iets kunnen’, was het oordeel van de kinderpsychiater. Vrijdag 6 september zwemt hij, Marc Evers, opnieuw mee voor de medailles tijdens de Paralympische Spelen in Parijs. The great Marc Evers is een ontroerend verslag van de weg die Marc en zijn gezin hebben afgelegd tot aan zijn deelname aan de Spelen in Londen, 2012. De toewijding van zijn ouders en hun geloof in zijn kunnen hebben hem in staat gesteld het ongelijk van de ‘deskundigen’ te bewijzen.
Door Liselot Wolters
Diagnose
Marc is twee jaar oud als zijn ouders te horen krijgen dat hij nooit zal praten, of zelfstandig naar de wc zal kunnen gaan. De diagnose: autisme en een verstandelijke beperking. Ze besluiten zich niet neer te leggen bij alle sombere verhalen over wat mensen met autisme allemaal níet kunnen. Vanaf nu gaan ze op zoek naar wat hen het beste voor Marc lijkt.
Kleine stapjes
Hoewel ze hem in eerste instantie afwijzen, komt Marc na aandringen van zijn ouders terecht op De Margriet. Dit is een speciaal kinderdagverblijf waar hij één-op-één begeleiding krijgt. Marc gaat met hele kleine stapjes vooruit, maar elk stapje toont het ongelijk van de psychiater aan. Hij wordt zindelijk en leert woordje voor woordje praten. En Marc vindt water het allermooiste dat er is.
Zwemles
Daarom besluiten zijn ouders hem op zwemles te doen. Met eindeloos geduld leert zijn zwembegeleidster Marloes hem de bewegingen aan: kikker, vliegtuig, potlood… Vanaf zijn negende gaat hij meedoen met de reguliere zwemles en al snel kan hij trots zijn A-diploma op school laten zien. Diploma B en C volgen niet veel later. Het zwemmen blijkt een belangrijke uitlaatklep voor de frustraties die gedurende de schooldag gemakkelijk kunnen oplopen.
‘Gewoon’
Marc gaat trainen met ‘gewone’ wedstrijdzwemmers, onder begeleiding van Wim ten Wolde. Dat blijkt een boost voor zijn zelfvertrouwen. Na succes op het EK in Polen stelt zijn vader in overleg met Wim een heel begeleidingsteam rondom Marc samen. Enorm trots en blij is het gezin Evers als hij gevraagd wordt voor het Nederlands Paralympisch team.
Test
Er is wel nog een vervelende hindernis te nemen. Bij eerdere spelen is er gefraudeerd door mensen die achteraf helemaal geen verstandelijke beperking bleken te hebben. Daarom moet hij een test maken. Marc zegt hier zelf over: “Ik moet stom genoeg zijn om mee te mogen doen.” Een paar dagen brengt de post het verlossende woord: hij heeft de test slecht gemaakt en mag daarom meedoen aan de spelen! Zal het hem lukken de wereld te laten zien wat er mogelijk is als je ouders, tegen alle verwachtingen in, in je blijven geloven?
Afwisseling
De uitdaging voor de makers van dit boek is om de aandacht van de lezer vast te houden, want de afloop van het verhaal is al bekend. Naar mijn mening zijn ze hier goed in geslaagd. Door enerzijds sterk in te zoomen in op bepaalde gebeurtenissen en ze dan juist weer in vogelvlucht te laten passeren, blijf je als lezer geboeid. 
Vormgeving
Persoonlijk ben ik minder gecharmeerd van de tekenstijl. Het oogt vaak wat grof, met name de vele gezichten. De manier waarop de graphic novel is vormgegeven maakt echter veel goed. Die zet een dikke streep onder de uitdrukking dat beelden vaak zoveel meer zeggen dan woorden. Je kunt schrijven over een kind dat bepaalde handelingen eindeloos herhaald, maar hetzelfde beeld bladzijden lang herhalen heeft een impact die je met woorden niet kunt bereiken. En je voelt de frustratie en wanhoop bij de zwarte krabbels die uit Marc zijn hoofd komen.
Tot slot
Het is goed dat dit verhaal verteld wordt, want maar al te vaak wordt vooral de nadruk gelegd op wat mensen met een beperking allemaal niet kunnen. En dat leidt er zomaar toe dat ze door de maatschappij al zijn afgeschreven, voor ze überhaupt de kans gehad hebben te laten zien waartoe ze in staat zijn. Tegelijk denk ik terug aan de reactie van de vader van Marc op mensen die gehoord hebben dat zijn zoon autisme heeft en zich afvragen wat dan zijn speciale talent is (n.a.v. de film Rainman): “Maar Marc was nergens goed in.” Ik kan me voorstellen dat de reactie op dit boek van andere ouders met een ernstig beperkt kind hetzelfde is.
De makers
De graphic novel is gebaseerd op een boek van Ivo van Woerden (1979), schrijver en journalist. Zijn werk is verschenen in verschillende kranten en tijdschriften. Voor The great Marc Evers kreeg hij de Gouden Freelancer Award. Andere boeken van zijn hand zijn: Undercover in de Ouderenzorg, dagboek van een bejaardenbroeder (2011), Het drama van Alphen (2013) en De Vreemdeling in de tuin (2019).
Gemma Plum legt met haar werk graag gedrag en gewoonten vast. Na het behalen van haar diploma aan de Design Acadamy in Eindhoven besloot Gemma Plum verder te studeren om als grafisch ontwerper en illustrator. Vervolgens rondde ze nog cum laude een Master Grafisch Narratief af in Brussel. Als stadstekenaar van Rotterdam legde ze de stad vast tijdens Corona. Ze deed het artwork van Er zijn 2 soorten mensen (2023) en werkte als één van de illustratoren mee aan Wijmannen (2023).
Marloes Dekkers is gespecialiseerd in het kleuren van strips. Ze is bekend om haar intuïtieve kleurgebruik en mix aan analoge en digitale technieken. In 2008 won ze de productie medaille voor Meccano de Ruwe Gids. Ze heeft onder andere gewerkt aan albums van Gilles de Geus, Meccano, Suske en Wiske en Robbedoes.
The Great Marc Evers
Scenario: Ivo van Woerden
Tekeningen: Gemma Plum
Inkleuring: Marloes Dekkers
Uitgeverij: Scratch
192 pagina’s / hardcover / € 24,95
